ژباړه: عبدالقدیر پوپل
هغه لس خویونه چې د دماغي حجرو(سلولونو) د ویجاړتوب لامل ګرځي په لاندي ډول دي:
۱: د سهار ناشته یا ناری نه کول :
هغه کسان چې سهار ناری نه کوي د هغو دویني قندایاتو اندازه کښته وي ، چې دا و دماغ ته د نیوټرنو په برابرلو کې کمښت راولي او د دماغ د کمزورۍ لامل کیږي .
۲: تر ټاکلي اندازې ډیره ډوډي خوړل :
پرخورې د دماغي شیریانو د سختۍ سبب ګرځي چې وروسته د ذهني قوت د کمزورۍ لامل کېږي .
۳: د سګریټو څکول :
د سګریټو څکول د دماغ انقباض کمېدلو لامل او دAlzheimer مرض ته لار هواره وي .
۴: د شیرنیو څخه ډیره ګته اخستل:
د ډیرو شیرنيو استعمال د نیوټرن او پروټینو د حل کېدلو خنډ ګرځي .
د نیمګړې تغذیې سبب ، او کېداشی چې د دماغ په وده کې هم مداخله وکړي .
۵: چټله هوا :
دماغ زموږ په بدن کې ترټولو ډیر و اکسیجن ته اړتیا لري، د چټلي هوا تنفس دماغ ته د کافي اندازې اکسیجن په رسولو کې کمی راولي چې د ذهني موثریت د کمېدلو سبب ګرځي.
۶: بد خوابي :
خوب دماغ ته ارامي وربښی . اوږد مهاله بد خوابي د دماغي حجرو د مړه کېدو باعث کیږي.
۷: د خوب په وخت کې سر پټول :
په پټ سره ویدېدل (پټو یا بل شی پر سر یا پر مخ کشول ) د کاربن ډای اوکسایډ جوړښت ډیره وي او د اوکسیجن جوړښت کموي کېداشي په نتیجه کې دماغ ته زیان ورسوي .
۸: په ناروغۍ کې ذهني فعالیتونه کول :
په ناروغۍ کې سخت ذهني کار کول او یا زدکړي کول ذهنی اغیزمنتوب کمزوره او ور سره سره دماغ ته د زیان رسولو سبب کېداشي .
۹: په دماغ کي د لمسونکو یا سالمو فکرنو کمښت :
د ذهن د روزلو تر ټولو ښه لار فکر کول دي ، د سالمو فکرونو کمښت د ذهن د ټـیـټـېـدلو لامل ګرځي .
۱۰: هوښیارې خبري کول :
عقلي او فکري محاوره کول ذهن ته پرمختګ وربښي.