هغه عادتونه چې په هر عمر کې ستاسې دماغ ځوان ساتي

لیکنه: محمد مبین هڅاند

دا غلط نه ده چې څوک ووایي چې هیڅ مهم ندی چې بدن څومره قوي وي؟ که دا له ذهني پلوه ضعیف وي ، نو دا امکان نلري چې نړۍ کې پرمخ لاړ شي یا روښانه راتلونکې تصور کړي.

په زړه پورې خبره دا ده چې خلک فزیکي روغتیا ته پاملرنه کوي مګر ذهني پرمختګ ته غفلت کوي.

په حقیقت کې ، دماغ زموږ د بدن یوه برخه ده چې هیڅکله زموږ د عمر سره تړاو ن نلري ، مګر تاسو کولی شئ په هر عمر کې د ځینې عادتونو په اختیارولو سره ذهني ځوان پاتې شئ.

که تاسو فکر کوئ دماغ د نوي شیانو زده کولو لپاره دومره زوړ دی ، مګر د تخریب څخه مخنیوی امکان نلري ، نو پوه شئ چې په مغزو کې د اعصابو حجرې د حافظې تحلیل په ساحه کې فعالیت ته دوام ورکوي او دا پروسه ۹۰ پورې دوام کوي. حتی د دې عمر وروسته هم دوام لري.

د کاناډا یوې مطالعې موندلې چې هره ورځ د دماغ پیاوړي کولو عادتونه معمول کول د عمر او ناروغۍ په وړاندې ډیر مقاومت کې مرسته کوي.

د ځینې ساده عادتونو په اړه زده کړه وکړئ چې د فزیکي عمر ډېرېدو سره سره مغز زوړ نشي.

الف: متحرک اوسئ

د روغتیا نړیوالې ادارې خلاص کې خپره شوې مطالعې په وینا ، هغه خلک چې هره ورځ په خپل منځني عمر کې ۱۰۰۰۰ یا ډیر ګامونه پرمخ وړي په اوسط ډول دوي ملګرو څخه ۲.۲کاله ځوان مالومېږي. سربیره پردې ، د ۲۰۱۸ کال کې یوې نوې مطالعې وموندله چې د عمر سره فټنس ساتل هم په منځني عمر یا زوړ عمر کې د اضطراب مخه نیسي.

دا ځکه چې فزیکي فعالیت د کیمیاوي توکو اډیما هڅوي کوم چې د مغزو حجرو او دماغ شریانونو ته وده ورکوي. فزیکي فعالیت هم فشار او خوب ته وده ورکوي ، کوم چې دماغ روغ ساتلو کې هم مرسته کوي.

ب: تازه سبزیجات

د طبي ژورنال نیورولوژي کې خپره شوې مطالعې په وینا ، هغه خلک چې په ورځ کې لږترلږه یو ځل شنه سبزیجات خوري هغه څوک دي چې له ذهني پلوه ۱۱ کاله ځوان دی.څیړونکي پدې باور دي چې په پالک او چای کې اجزاوې ، او نور ، ممکن د لیټیوس له امله رامینځته شي. بلې څیړنې دمخه موندل شوې چې ګلوټین په مغز کې د خړوبي موادو کچه لوړه کولو کې مرسته کوي gray خړوبه ماده په حافظه پورې اړه لري.

ج: ذهني ازموینې لوبې

ځینې لوبې چې ستاسې ذهن ته ارامتیا ورکوي هغه ترسره کړئ ځکه هغه لوبې چې ستاسې ذهن اراموي کولی شي ستاسې عمر ۸ کاله کم ( تاسې ځوان ښکاره شئ).

د: د وینی فشار کنټرول کړئ

تاسو شاید پوهیږئ چې د وینې لوړ فشار د زړه او ناروغۍ خطر هم ډیروي ، مګر په څلورم ، پنځم یا شپږمه لسیزه کې ، د وینې فشار د ژوند وروسته دماغ ته ویجاړونکی کیدی شي.

ه: د خوب اهمیت درک کړئ

د طبي کارپوهانو په وینا ، که تاسو غواړئ ذهني فعالیت د عمر سره سم پاتې شي ، نو ښه خوب یو لومړیتوب دی. د طبي څیړنو راپورونو ښودلې چې ښه او ژوره خوب د هورمونونو ودې لپاره لازمي دی چې د دماغ او صحي پروسو لکه حافظه او هوښیارۍ مخه نیسي. زموږ دماغ د مختلف زیان رسونکي موادو پاکولو اجنټ په توګه کار کوي ، لکه امینو اسیدونه ، بیټا امیلوایډ ، که چیرې د خوب کیفیت ټیټ وي ، کثافات روښانه ندي او راټولیدل یې پیل کوي. زوی املایډ د الزیمر اصلي لامل دی.

و: د جنک ( سختو او ډېرو غوړو ) خوړو څخه ډډه وکړئ

د جنک ( سختو او ډېرو غوړو ) خواړه ستاسو د معدې ډکول په مغز کې د معافیت حجرې هڅوي ، کوم چې کولی شي د بوغمې ټیټې کچې پایله ولري ، کوم چې د الزایمر ناروغۍ مخکښ لامل دی. یوې۲۰۱۵ کال کې یوې مطالعې موندلې چې د زنک یا پروسس شوي خواړو مصرف د دماغ نسجونو مقدار راټیټ کړی او کیدی شي د جنون یا دماغ خرابوالي لامل شي. حتی که تاسو د ژوند لپاره ګړندي خواړه وخورئ ، د صحي رژیم اختیارول اوس هم ستاسو د جنون د ودې خطر کمولو لپاره کافي کیدی شي.

ز: ښه ملګري دماغ ته هم ګټه لري

د هارورډ میډیکل پوهنتون په وینا ، احساساتي ملاتړ د دماغ ځینې برخې هڅوي چې د مرکباتو یا مالیکولونو رامینځته کولو کې مرسته کوي چې د دماغ حجرو ترمیم لپاره مهم دي پداسې حال کې چې نوي اړیکې رامینځته کوي. د ټولنیز انزوا په اړه د۲۰۱۷ مطالعې په ډاګه کړه چې دا پایله د مرکب کچې ټیټیدل او د الزیمر ناروغۍ خطر ډیروي.

ژباړن: محمد مبین هڅاند